عسل

تاریخ انتشار: 1397/11/08 10:57 | بازدید: 1362

عَسَل که آن را به فارسی اَنگَبین یا انگُبین یا اَنگُوین گویند مایعی شیرین و گران‌ است.

عسل محصول اصلی زنبورعسل هست که زنبورعسل آن را از تبدیل و فرآوری شهدی که جمع آوری کرده است تولید می کند و در استوانه های شش ضلعی ذخیره می کند. شهد از 80 درصد آب و بعضی انواع قندهای مرکب مثل ساکارز تشکیل شده است. بسیاری از گیاهان از شهد برای جذب حشراتی مثل زنبورعسل استفاده می کنند تا بر روی گل بنشینند و عمل گرده افشانی را انجام دهند. در فرایند جمع آوری شهد، زنبورعسل گرده گل را از گلی به گل دیگر انتقال می دهد و عمل گرده افشانی را به انجام می رساند.

فرایند تولید عسل توسط زنبور عسل پیچیده است. زنبورهای کارگر به وسیله زبان خرطوم مانند خود شهد را از درون گل ها می مکند و در کیسه عسلی خود که در واقع شکم دوم زنبورعسل هست دخیره می کنند. در این کیسه شهد با آنزیم ها و بزاق زنبورعسل مخلوط می شود.

زنبورهای عسل دو شکم دارند یک شکم که از آن برای ذخیره شهد استفاده می کنند و شکم دیگر که برای هضم غذای خودشان هست. شکم دوم زنبورعسل می تواند حدود 70 میلی گرم شهد ذخیره کند یعنی معادل وزن خود زنبور! و برای اینکه این شکمش را پر از شهد کند باید از حدود 100 تا 150 گل بازدید کند.

وقتی زنبور عسل به کندو می رسد شهد جمع آوری شده را به زنبورهای کارگر داخل کندو منتقل می کند و یا به صورت نارس آن را رها می کند و مجددا به سمت جمع آوری شهد می رود. زنبورهای داخل کندو شهد موجود در شکم زنبور دیگر را می مکند و به طور مرتب این شهد را دهان به دهان می کنند و آن را با آنزیم های خاصی که بدنشان ترشح می کند مخلوط می کنند و در طی این فرایند قندهای مرکب موجود در شهد را به قندهای ساده تبدیل می کنند. بیشتر قند مرکب موجود در شهد ساکارز می باشد و درواقع ساکارز ترکیب فروکتوز و گلوکز می باشد و زنبورعسل با ترشح آنزیم های خاص  ساکارز را تبدیل به فروکتوز و گلوکز می کند. این کار زنبورعسل باعث می شود که مصرف شهد برای زنبورها راحت تر شده و در مقابل حمله باکتری ها هم ایمن شود.

اما عسل چگونه تغلیظ می شود؟ به خاطر بال زدن سریع زنبورها آب اضافی موجود در عسل تبخیر می شود و به حدود 18 درصد می رسد. جالب است بدانید که زنبورعسل هرگز نمی خوابد و اگر شما در شب بین کندوها قدم بزنید صدای وزوز زنبورها که مشغول تبخیر آب عسل و یا دهان به دهان کردن آن می باشند میشنوید. بعد از اینکه زنبورعسل ساکارز را تبدیل به فروکتوز و گلوکز کرد و عسل را هم تغلیظ کرد آن را در خانه های شش ضلعی ذخیره میکند و با لایه ای از موم نازک که ما به آن پولک می گوییم درب استوانه را پلمپ می کند تا زمانی که یا خود زنبورها عسل را بخورند و یا زنبوردار عسل را برداشت کند.

بد نیست بدانیم که در مناطقی از کشور که رطوبت موجود در هوا بسیار بالاست و نزدیک دریا هستند زنبور نمی تواند میزان آب را به مقدار مطلوب برساند و به همین دلیل این عسل ها رقیق تر هستند اما در مناطق کوهستانی و خشک زنبور به راحتی رطوبت عسل را کنترل می کند.

تصور اشتباهی در بین بعضی وجود دارد که عسل را مدفوع زنبورعسل می دانند در صورتی که سیستم گوارش زنبور با سیستم تولید عسل آن کاملا مجزاست و زنبور عسل که سرآمد همه حشرات هست هرگز داخل کندو مدفوع نمی کند.

عسل به طور کلی یک ترکیب محلول در آب بسیار غلیظ قندی است. مهم‌ترین قندهای عسل فروکتوز، گلوکز و ساکاروز است. در مجموع یک کیلوگرم عسل ۳۲۵۰ کالری حرارت و انر‍‍‍‍‍ژی دارد. عسل به لحاظ داشتن برخی مواد تخمیری در تبادلات غذایی و کمک به هضم غذا بالاترین مرتبه را در میان غذاها دارد، از این دسته مواد می‌توان به آمیلاز، اینورتاز، کاتالاز و پراکسیداز اشاره کرد. تعدادی از ویتامین‌های اصلی هم در عسل وجود دارند اما مقدار آن‌ها قابل توجه نیست. میزان املاح معدنی در انواع مختلف عسل متفاوت است و عسل‌های تیره املاح معدنی بیشتری دارند که مهمترین آن‌ها کلسیم، پتاسیم، سدیم، منگنز، آهن، مس، فسفر، منیزیم و گوگرد است. عسل دارای انواع پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای آلی مثل اسید فرمیک و مشتقات کلروفیل و مقداری آنزیم و رایحه‌های معطر است.

بسیاری از پژوهشگران تأکید دارند که عسل حاوی عوامل قوی ضدمیکروب و نیز حاوی هورمون‌های نباتی و هورمون‌هایی از مشتقات استروژن است. مصرف عسل برای کودکان زیر دو سال به دلیل ایجاد سم بوتولینم، خطرناک است.

تاریخچه

انچه یقین است، عسل همیشه و از قدیم‌الایام هم مورد توجه و احترام همگان بوده است و بر روی پاپیروس از مصر در حدود ۳۵۰۰ سال پیش به خواص طبی آن اشاره گردیده است. در قدیم مصری‌ها و یونانی‌ها مردگان خود را با عسل مومیایی می‌کردند. دکتر عبداللطیف مصری در یکی از اهرام جیزه در داخل تابوت جسد کودکی را پیدا کرد که با عسل مومیایی شده بود. اسکندر مقدونی در بابل مرد و جسدش با عسل مومیایی شده و برای دفن کردن به مقدونیه فرستاده شد.

ویژگی‌ها

وزن مخصوص عسل حدود ۴/۱ – ۴۲/۱ و pH آن ۷/۳ تا ۵/۴ در تغییر است. بنابراین با وجودی که عسل یک ماده اسیدی ست، ولی به علت شیرینی خاص حالت اسیدی آن محسوس نیست.

رنگ

رنگ عسل‌های مختلف، باتوجه به منابع اصلی شهد از سفید روشن تا سیاه متغیراست و كيفيت عسل به رنگ آن بستگي ندارد و عسل معمولا مخلوطي از شهد هاي گياهان مختلف است و عسل تك گل به ندرت يافت مي شود.

رنگ برخي از عسل ها عبارتند از:

• رنگ عسل اقاقیا، سفید روشن مانند آب است
• رنگ عسل افرا، لیمویی رنگ
• رنگ عسل اسپرس، زرد طلایی
• رنگ عسل انواع میوه‌ها، زرد متمایل به قهوه‌ای
• رنگ عسل شبدر سرخ، زرد تمایل به قرمز
• رنگ عسل زیرفون، زرد متمایل به سبز
• رنگ عسل گل قاصد، زرد تیره
• رنگ عسل نارون، قهوه‌ای
• رنگ عسل صنوبرو زبان گنجشک، سبز تیره تا سیاه

برچسب ها: زنبورعسل, رنگ عسل, ترکیبات عسل, عسل درمانی, عسل,